Σπηλαιώδης ναός Τιμίου Σταυρού
ΣΠΗΛΑΙΩΔΗΣ ΝΑΟΣ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

Σπηλαιώδης ναός Τιμίου Σταυρού

Μέσα στο χωριό της Καλαμαύκας, στην κορυφή του απότομου βράχου «Κάστελλος», βρίσκεται ο σπηλαιώδης ναός του Τιμίου Σταυρού. Σύμφωνα με την παράδοση, μέσα στο σπήλαιο βρέθηκε μία μικρή εικόνα του Τιμίου Σταυρού, η οποία μεταφέρθηκε στον Ιερό Ενοριακό Ναό του Αγίου Αντωνίου Καλαμαύκας. Την επόμενη ημέρα η εικόνα βρέθηκε πάλι στο χώρο του σπηλαίου. Επειδή αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές οι κάτοικοι του χωριού αποφάσισαν να κλείσουν την είσοδο του σπηλαίου και την έκτισαν για να μην μπορεί πλέον η εικόνα να εισέλθει μέσα στο σπήλαιο. Όμως, την επόμενη μέρα η εικόνα έλειπε από τον Ιερό Ναό του Αγίου Αντωνίου. Μέσα από μια σχισμή που δημιουργήθηκε πάνω στον βράχο η εικόνα είχε περάσει μέσα στο σπήλαιο. Τότε όλοι κατάλαβαν ότι εκεί ήταν η θέση της. Μετά τη θαυμαστή αυτή επιστροφή της εικόνας στο σπήλαιο περνώντας μέσα από το σχισμένο βράχο, εγκαταλείφθηκε η προσπάθεια ανοικοδόμησης ναού στην κορυφή του Κάστελλου και το σπήλαιο μετετράπη σε ναό, που πανηγυρίζει με ιδιαίτερη λαμπρότητα και πάνδημα στις 14 Σεπτεμβρίου, εορτή της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού.

Περίπου 254 σκαλοπάτια οδηγούν από την πλατεία στον ναό και στο βάθος του σπηλαίου. Ο σπηλαιώδης ναός εσωτερικά είναι απλός, το τέμπλο ξύλινο και απέριττο και το ιερό βήμα έχει διαμορφωθεί στην απόληξη του σπηλαίου. Εξωτερικά υπάρχει μία ευρύχωρη αυλή και το καμπαναριό, από όπου υπάρχει μοναδική θέα προς όλα τα σημεία του ορίζοντα. Ο βράχος του Κάστελλου ήταν λατρευτικό ιερό κορυφής ήδη από τη Μινωική εποχή και ακρόπολη της αρχαίας πόλης Λάρισα, που σημαίνει τόπος με πολύ νερό και τοποθετείται στα όρια του σημερινού οικισμού της Καλαμαύκας.