Ναός Ζωοδόχου Πηγής
ΝΑΟΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ

Ναός Ζωοδόχου Πηγής

Ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκεται στο κέντρο του χωριού, βόρεια της φηµισµένης πλατείας της Επισκοπής. Η Επισκοπή στα µεσοβυζαντινά χρόνια, µέχρι το 1210, ήταν η έδρα του Επισκόπου Ιεράς (Ιεράπετρας). Ο σηµερινός ναός της Παναγίας είναι ένας µεγάλου µεγέθους τρουλαίος σταυροειδής ναός, χτισµένος µε πελεκητό πωρόλιθο. Άρχιζε να οικοδομείται από τις αρχές του 20ού αιώνα στη θέση του παλαιού καθεδρικού ναού ο οποίος θα πρέπει να ήταν µεγαλοπρεπής, όπως µαρτυρεί η επωνυµία «Παναγία η Εφτάτρουλη» που διασώθηκε στην τοπική προφορική παράδοση. 

Κατά την Ενετοκρατία ο ναός απετέλεσε την έδρα του λατίνου επισκόπου Ιεράπετρας από το 1210 µέχρι το 1571. Αλλά και µετά τη συνένωση των λατινικών Επισκοπών Ιεράπετρας και Σητείας, από το 1571 και εξής, ο ναός λειτουργούσε ως επισκοπικός ναός.

Την περίοδο της τουρκοκρατίας ο ναός καταστράφηκε και στη θέση του το 1900 θεµελίωθηκε ο νέος ναός, αφιερωµένος στην Παναγία τη Ζωοδόχο Πηγή, η κεντρική Αγία Τράπεζα, στον Άγιο Σπυρίδωνα η βόρεια και στην Ανάληψη του Κυρίου η νότια. Ανάµεσα στους µαστόρους που έκτιζαν τον ναό ήταν και ο φηµισµένος Καρπαθιώτης πρωτοµάστορας Μηνάς Κανάκης, που ζούσε στη Βασιλική. Η ανοικοδόµησή του πραγµατοποιήθηκε σε διάφορες φάσεις το διάστηµα του µεσοπολέµου και µετακατοχικά. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και τα Ιερά Εγκαίνια τελέσθηκαν το 1963 από τον τότς Μητροπολίτη Ιεραπύτνης και Σητείας Φιλόθεο Β΄. Η κύρια πανήγυρη τελείται την Παρασκευή της ∆ιακαινησίµου Εβδοµάδος µετά το Πάσχα.