Πατριαρχική Απόδειξη επί τω Αγίω Πάσχα 2021.

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΩ ΑΓΙΩ ΠΑΣΧΑ

Αριθμ. Πρωτ. 289

† Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, 
ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ EΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *

Την ψυχωφελή πληρώσαντες Τεσσαρακοστήν και προσκυνήσαντες τα Πάθη και τον Σταυρόν του Κυρίου, ιδού καθιστάμεθα σήμερον κοινωνοί της ενδόξου Αυτού Αναστάσεως, λαμπρυνόμενοι τη πανηγύρει και αναβοώντες εν χαρά ανεκλαλήτω το κοσμοσωτήριον άγγελμα «Χριστός Ανέστη»!

Ό,τι πιστεύομεν, ό,τι αγαπώμεν, ό,τι ελπίζομεν ημείς οι Ορθόδοξοι συνδέεται με το Πάσχα, από αυτό αντλεί την ζωτικότητά του, από αυτό ερμηνεύεται και νοηματοδοτείται. Η Ανάστασις του Χριστού είναι η απάντησις της Θείας αγάπης εις την αγωνίαν και την προσδοκίαν του ανθρώπου, αλλά και εις την «αποκαραδοκίαν» της συστεναζούσης κτίσεως. Εν αυτή απεκαλύφθη το νόημα του «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ᾿  εικόνα ημετέραν και καθ᾿ ομοίωσιν»¹ και του «και είδεν ο Θεός τα πάντα, όσα εποίησεν, και ιδού καλά λίαν»².

Ο Χριστός είναι «το Πάσχα ημών»³, «η ανάστασις πάντων». Εάν η πτώσις υπήρξεν αναστολή της πορείας του ανθρώπου προς το «καθ᾿  ομοίωσιν», εν Χριστώ αναστάντι ανοίγεται πάλιν εις τον «ηγαπημένον του Θεού» η οδός της κατά χάριν θεώσεως. Συντελείται το «μέγα θαύμα», το οποίον ιάται το «μέγα τραύμα», τον άνθρωπον. Εις την εμβληματικήν εικόνα της Αναστάσεως εν τη Μονή της Χώρας, ατενίζομεν τον κατελθόντα «μέχρις Άδου ταμείων» Κύριον της δόξης και καθελόντα θανάτου το κράτος, να αναδύηται ζωηφόρος εκ του τάφου, συνανιστών τους γενάρχας της ανθρωπότητος, και εν αυτοίς άπαν το ανθρώπινον γένος, απ᾿ αρχής και μέχρι των εσχάτων, ως ελευθερωτής ημών εκ της δουλείας του αλλοτρίου.

Εν τη Αναστάσει φανερούται η εν Χριστώ ζωή ως απελευθέρωσις και ελευθερία. «Τη ελευθερία ... Χριστός ημάς ηλευθέρωσε»⁴. Το περιεχόμενον, το «ήθος» αυτής της ελευθερίας, η οποία πρέπει να βιωθή ενταύθα χριστοπρεπώς, πριν τελειωθή εν τη επουρανίω Βασιλεία, είναι η αγάπη, η βιωματική πεμπτουσία της «καινής κτίσεως». «Υμείς γαρ επ᾿  ελευθερία εκλήθητε, αδελφοί· μόνον μη την ελευθερίαν εις αφορμήν τη σαρκί, αλλά δια της αγάπης δουλεύετε αλλήλοις»⁵. Η ελευθερία του πιστού, τεθεμελιωμένη εις τον Σταυρόν και την Ανάστασιν του Σωτήρος, είναι πορεία προς τα άνω και προς τον αδελφόν, είναι «πίστις δι᾿ αγάπης ενεργουμένη»⁶. Είναι έξοδος από την «Αίγυπτον της δουλείας» και των ποικίλων αλλοτριώσεων, χριστοδώρητος υπέρβασις της εσωστρεφούς και συρρικνωμένης υπάρξεως, ελπίς αιωνιότητος, η οποία εξανθρωπίζει τον άνθρωπον.

Εορτάζοντες το Πάσχα, ομολογούμεν εν Εκκλησία, ότι η Βασιλεία του Θεού «έχει ήδη εγκαθιδρυθή, αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρωθή»⁷. Εν τω φωτί της Αναστάσεως, τα εγκόσμια πράγματα αποκτούν νέον νόημα, εφ᾿ όσον είναι ήδη μεταμορφωμένα και μεταμορφούμενα. Τίποτε δεν είναι απλώς «δεδομένον». Τα πάντα ευρίσκονται εν κινήσει προς την εσχατολογικήν τελείωσίν των. Αυτή η «ακράτητος φορά» προς την Βασιλείαν, η οποία βιούται κατ᾿ εξοχήν εν τη ευχαριστιακή συνάξει, προφυλάσσει τον λαόν του Θεού αφ᾿ ενός μεν από την αδιαφορίαν δια την ιστορίαν και την παρουσίαν του κακού εν αυτή, αφ ετέρου δε από την λήθην του Κυριακού λόγου «η βασιλεία η εμή ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου»⁸, της διαφοράς δηλονότι μεταξύ του «ήδη» και του «όχι ακόμη» της ελεύσεως της Βασιλείας, συμφώνως και προς το θεολογικώτατον «Ο Βασιλεύς ήλθεν, ο Κύριος Ιησούς, και η Βασιλεία του θα έλθη»⁹. 

Κύριον γνώρισμα της θεοσδότου ελευθερίας του πιστού είναι ο ασίγαστος αναστάσιμος παλμός, η εγρήγορσις και ο δυναμισμός της. Ο χαρακτήρ αυτής ως δώρου της χάριτος όχι μόνον δεν περιορίζει, αλλά αναδεικνύει την ιδικήν μας συγκατάθεσιν εις την δωρεάν, και ενδυναμώνει την πορείαν μας και την αναστροφήν μας εν τη νέα ελευθερία, η οποία εμπερικλείει και την αποκατάστασιν της αλλοτριωθείσης σχέσεως του ανθρώπου με την την κτίσιν. Ο εν Χριστώ ελεύθερος δεν εγκλωβίζεται εις «γήϊνα απόλυτα», ως «οι λοιποί, οι μη έχοντες ελπίδα»¹⁰. Η ελπίς ημών είναι ο Χριστός, η εν Αυτώ ωλοκληρωμένη ύπαρξις, η λαμπρότης και η φωτοχυσία της αιωνιότητος. Τα βιολογικά όρια της ζωής δεν ορίζουν την αλήθειάν της. Ο θάνατος δεν είναι το τέλος της υπάρξεώς μας. «Μηδείς φοβείσθω θάνατον∙ ηλευθέρωσε γαρ ημάς ο του Σωτήρος θάνατος. Έσβεσεν αυτόν υπ᾿ αυτού κατεχόμενος. Εσκύλευσε τον Άδην ο κατελθών εις τον Άδην»¹¹. Η εν Χριστώ ελευθερία είναι η «άλλη πλάσις»¹² του ανθρώπου, πρόγευσις και προτύπωσις της πληρώσεως και της πληρότητος της Θείας Οικονομίας εν τω «νυν και αεί» της εσχάτης ημέρας, ότε οι «ευλογημένοι του Πατρός» θα ζουν πρόσωπον προς πρόσωπον μετά του Χριστού, «ορώντες αυτόν και ορώμενοι και άληκτον την απ᾿ αυτού ευφροσύνην καρπούμενοι»¹³.

Το Άγιον Πάσχα δεν είναι απλώς μία θρησκευτική εορτή, έστω και η μεγίστη δι  ἡμᾶς τους Ορθοδόξους. Κάθε Θεία Λειτουργία, κάθε προσευχή και δέησις των πιστών, κάθε εορτή και μνήμη Αγίων και Μαρτύρων, η τιμή των ιερών εικόνων, η «περισσεία της χαράς» των Χριστιανών (Β´ Κορ. η´, 2), κάθε πράξις θυσιαστικής αγάπης και αδελφοσύνης, η υπομονή εν ταις θλίψεσιν, η ου καταισχύνουσα ελπίς του λαού του Θεού, είναι πανήγυρις ελευθερίας, εκπέμπουν πασχάλιον φως και αναδίδουν το άρωμα της Αναστάσεως. 

Εν τω πνεύματι τούτω, δοξάζοντες τον πατήσαντα θανάτω τον θάνατον Σωτήρα του κόσμου, απευθύνομεν προς πάντας υμάς, τους εν απάση τη Δεσποτεία Κυρίου τιμιωτάτους αδελφούς και τα προσφιλέστατα τέκνα της Μητρός Εκκλησίας, εόρτιον ασπασμόν, ευλογούντες μαζί σας γηθοσύνως, εν ενί στόματι και μια καρδία, Χριστόν εις τους αιώνας.     
Φανάριον, Άγιον Πάσχα ,βκα´ (2021)

Φανάριον , Άγιον Πάσχα ,βκα’ (2021) 

† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως 
διάπυρος προς Χριστόν Αναστάντα 
ευχέτης πάντων υμών.

1. Γεν. α’, 26.
2. Γεν. α’, 31.
3. Α’ Κορ. ε’, 7.
4. Γαλ. ε’, 1.
5. Γαλ. ε’, 13.
6. Γαλ. ε’, 6.  
7. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, Αγία Γραφή, Εκκλησία, Παράδοσις, μτφρ. Δ. Τσάμη, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 37.
8. Ιωάν. ιη’, 36.
9. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, ο.π., σ. 99.
10. Α’ Θεσσ. δ’, 13.
11. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Λόγος Κατηχητήριος εις την αγίαν και λαμπροφόρον ημέραν της ενδόξου και σωτηριώδους Χριστού του Θεού ημών Αναστάσεως. 
12. Γρηγορίου του Θεολόγου, Έπη ηθικά, ΒΕΠΕΣ 61, σ. 227.
13. Ιωάννου του Δαμασκηνού, Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως, Δ’, 27 (100), Κείμενον, μετάφρασις, σχόλια Ν. Ματσούκα, εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1985, σ. 452.